آفرینش عشق و دوستی

دوستی و عشق بالاترین شکل تحقق خود ِ شخص است، خود را دو برابر کردن معجزه ی کوچکی نیست. (مونتنی)
۱)
عشق و دوستی از مفاهیم ازلی و ابدی ست که همواره در همه ی متون کلاسیک ادبی، تاریخی و فلسفی و دینی تا مدرن وجود و نمود داشته است. این مفاهیم همواره مورد بحث و گفت و گو شاعران، نویسندگان، متفکران و فیلسوفان بوده در شرق و غرب بوده و هست و به قول مولانا «هرکسی از ظن خود شد یار من» و هر کس صورت بندی متعددی از مفهوم عشق و دوستی را ارایه داده است. بسیاری با رویکردی الاهی و آسمانی پرداختن به عشق را توجیه کرده اند و کسان دیگری هم با رویکردی زمینی و انسانی به ستایش عشق و دوستی پرداخته اند. بسیاری همچون سعدی، حافظ، سهرودی، آفرینش هنری و معرفت شناسانه ی خود را مدیون عشق دانسته اند. حافظ می گوید: «پشمینه پوش تُندخو از عشق نشینده ست بوی/ از مستی اش رمزی بگو تا تَرک هوشیاری کند» یا سعدی می گوید: «همه ی قبیله ی من عالمان دین بودند/ مرا معلم عشق تو شاعری آموخت».
در واقع هر شاعر و متفکری از ظن خود، صورت بندی های متفاوتی را از عشق و دوستی روایت کرده است. اما در این مجال قصد نگارنده، پرداختن به عشق به معنای اروتیک آن نیست، بل که توجه من صورت بندی اجتماعی و مدنی مفهوم «عشق» و «دوستی» است. البته چه بسا می شود علاوه بر این صورت بندی، می شود به عشق اروتیک هم دست یازید.
۲)
فروید در کتاب «در تمدن و ناخرسندی های آن» فرمان «به همسایه ات مانند خودت عشق بورز» یکی از بنیادی ترین احکام اخلاقی زندگی متمدنانه می داند. عشق ورزیدن به خود و دیگری در جامعه کنونی ایران بیش از پیش ضروری به نظر می رسد که در حوزه ی عمومی و جامعه مدنی باید نقش برجسته تری ایفا نماید و شایسته است به این گفتمان بیشتر توجه کرد. در جامعه یی که جامعه ی مدنی آن هنوز به معنای کامل شکل نگرفته و همواره در فضایی ناشکفته و کوتاه مدت و لرزان قرار دارد، لازم است انسان های پیرامونی چنین جامعه یی که خشونت، کینه،نفرت، دروغ و عصبیت نمود برجسته یی دارد و همواره قربانی می گیرد و دریچه های دیالوگ و گفت و گو را بر نمی تابد و راه را بر آن می بندد، ایجاد یا بسط یافتگی «گفتمان عشق ورزی و دوستی» با هم نوعان و انسان های پیرامون و فضاهای اجتماعی ضروری است که باید نسبت به آن توجه داشت.
۳)
در این میان حوزه های عمومی و جامعه مدنی بهترین فضایی است که فعالین آن می توانند به گسترش فضای دوستی، برابری و برادری اقدام کرده و جامعه یی که در آن عصبیت و پرخاشگری دمادم در آن شکل می گیرد و نضج می یابد، فضای عمومی و وضعیت روحی / روانی آن را تلطیف و باطراوات کرد.
«دوستت دارم» واژه و عبارت ظریف و زیبایی است و همواره با خواندن و شنیدن آن، به آدمی طراوت و جانی تازه می بخشد و به هستی فرد به گونه یی معنا می دهد تا خود و دیگری را دوست بدارد و به کشف توانایی های خود و دیگری بپردازد.
با عشق و دوستی، رشد جامعه مدنی و حوزه ی عمومی سریع تر می شود و فعالیت ها و ابتکارات سرمایه های اجتماعی هر جامعه یی برای ایجاد حوزه ی عمومی سرشار از امید و بالنگی و گسترش و تحکیم نهادهای مدنی زودتر به نتیجه می رسد. زیرا در دوستی است که همدلی، تفاهم، گفت و گو و امید و بهبودی شرایط، امکان پذیر است.
۴)
از نگاهی دیگر، جامعه مدنی قرائت و بازخوانی ویژه یی از عشق و دوستی خواستار است و همواره با احترام و پاسداشت به این مهم می نگرد. بازتاب عشق و دوستی در جامعه مدنی همواره از اهمیت بسزایی در شکوفایی انسان ها دارد.
باید با کلام زنده یاد محمدجعفر پوینده- نویسنده، متفکر و مترجم- همراه بود که بر این باورست: «زمینه های شکل گیری، شکوفایی و استحکام روابط عاشقانه آگاهانه و آزادانه و به دور از ستم، تبعیض و فشار در جامعه ی مدنی فراهم می آید، زیرا در این جامعه، ازدواج سنتی که عشق در آن جایی ندارد،… دختر و پسر که هر دو از کُنج خانه ها به در آمده اند و در زندگی اجتماعی به نحوی شرکت می ورزند، از امکان شناسایی یکدیگر و داشتن روابط دوستانه و عاشقانه ی مطلوب خویش تا حدی بهره مند می شوند.»
در جامعه مدنی است که بدون هیچ نگاه پیش داورانه ای افراد در آن حضور به هم می رسانند و توانایی ها و قابلیت های بالقوه ی خود را دیگری به اشتراک می گذارند و به درک حضور دیگری نایل می شوند.
در جامعه ی مدنی پویا و فعال است، که افراد با کسب آموزش و با بهره مندی از حقوق و آزادی های بنیادی، جوینده و ستایش گر دوستی و عشق و همه ی کمالات انسانی ی این جهانی هستند و در جامعه ی مدنی است که دوستی میان مرد و زن، تعریف می شود و مدنیت بین آنها شکل می یابد. اینجاست که دوستی میان مرد و زن با جنبه های جنسی (sexual) همراه نمی شود. زیرا در جامعه مدنی این امکان و آزادی فردی و اجتماعی وجود دارد تا فرد درباره ی مرزهای همدیگر و رفتار دوستانه میان مرد و زن بیاندیشد و تصمیم بگیرد.

سالنــــامـــه ارغنـــــــون هامـــون (فروش اینترنتی)

فصــــلنــامـــــه نــــامـــــه هـــامـــــون (فروش اینترنتی)

دوهـفتـــــــه نــامـه آوای هـــــامــــون (فروش اینترنتی)

انتـــــشــــــــارات هــــامـــــــون نـــــو (فروش اینترنتی)

نشستن در لژ مخصوص غول‌های ادبی؛ درباب منوچهر آتشی

درباره استاد غلامعباس توسلی؛ حافظه زنده جامعه شناسی

توسلی در سه بزنگاه تاریخی؛ یادداشتی از حمیدرضا جلائی‌پور

آکادمیسین مردم‌مدار؛ یادداشتی از حسین سراج زاده

ضرورت عشق و دوستی در جامعه مدنی ایران

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

اخبار مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ